خدا برای تربیت و پرورش جان انسان‌ها دو برنامه تشریعی و تکوینی دارد و در هر برنامه، شدائد و سختی‌ها را گنجانیده است.

در برنامه تشریعی، عبادات را فرض کرده و در برنامه تکوینی، مصائب را در سر راه بشر قرار داده است.

روزه، حج، جهاد، انفاق، نماز، شدائدی است که با تکلیف ایجاد گردیده و صبر و استقامت در انجام آن‌ها موجب تکمیل نفوس و پرورش استعدادهای عالی انسانی است.
شهید مطهری | مجموعه آثار، جلد۱، صفحه۱۷۸.

اسلام چون می‌خواهد مخصوصاً عبادت هم یک اثر خاصی از نظر تربیتی داشته باشد، چیزی را که به عبادت ربط زیادی ندارد ولی در تعلیم و تربیت مؤثر است در لباس عبادت پیاده می‌کند و در ضمن آن می‌گنجاند.

مثل مسئله‌ غسل، مسئله‌ وضو، دائم الوضو بودن، دائم الطّهاره بودن- که یکی از سنتهای اسلامی است- و غسلهای مستحبی به عناوین مختلف…این خود یک برنامه نظافت است در ضمن عبادت.
شهید مطهری |  تعلیم و تربیت در اسلام، صفحه۱۲۷.