« بی بند و باری »

انسانی که در اجتماع زندگی می‌کند، نمی‌تواند کاملاً آزاد باشد، چون همه‌ی افراد حق آزادی و زندگی دارند. برای آزادی یک فرد نمی‌توان حقوق دیگران را نادیده گرفت. کودک از همان کودکی، باید بفهمد که با بی‌بند و باری و آزادی مطلق نمی‌توان زندگی کرد. دیگران هم حق زندگی و استراحت دارند. مثلاً کودک میل دارد بازی کند و بازی کردن هم برای پرورش او ضرورت دارد، پس باید به او آزادی داد تا مطابق ذوق و سلیقه خویش بازی کند، اما در این بازی کردن، باید حقوق پدر و مادر و همسایه‌ها و بچه‌های دیگر را نیز رعایت کرد و مزاحم آنان نشد. درست است که کودک باید بازی کند، اما باید بداند که مجاز نیست در و دیوار مردم را کثیف و خراب کند و شیشه آن‌ها را بشکند. بنابراین، در بازی کردن آزادی دارد، اما آزادی محدود و مقید نه مطلق و بدون قید شرط.
کودک می‌تواند از خشم خود استفاده کند و در جای مناسب آن را به کار اندازد و از خود دفاع کند، اما باید بداند که در مواقع خشم، حق ندارد اسباب و اثاثیه‌ی منزل را بشکند، به پدر و مادر و دیگران لطمه‌ای وارد سازد، توهین کند و یا حق کسی را پایمال سازد و همین طور است در سایر کارها.
پدر و مادر در این برنامه، سن کودک و مقدار درک و توانایی جسمی و غرایز و خواسته‌های درونی او را در نظر می‌گیرند و اعمال و حرکات او را به دو دسته تقسیم می‌کنند:
کارهای مجاز و کارهای غیر مجاز و حد و مرز هر یک را دقیقاً روشن می‌سازند، آن‌گاه در کارهای مشروع و مجاز به کودک آزادی مطلق می‌دهند تا غرایز خود را به کار بندند و شخصیت‌اش را پرورش دهد. اجازه می‌دهند خودش فکر کند، تصمیم بگیرد، فعالیت نماید. آن‌ها نه تنها به کودک آزادی کامل می‌دهند، بلکه در موارد لازم نیز به وی کمک می‌نمایند. اما در موارد غیر مشروع و غیر مجاز، جداً جلوی او را می‌گیرند و اجازه‌ی تخلف نمی‌دهند. با اجرای این برنامه، آزادی بچه سلب نشده و غرایزش سرکوب نگشته‌اند، بلکه برای آزادی، حد و مرزی تعیین شده و غرایز نیز مهار شده‌اند. مهار کردن یک غریزه، به معنای سرکوب کردن و عقب راندن آن نیست، بلکه به معنای تسلط بر نفس و تقویت اراده است تا نیروهای خود را در راه‌های غیر مجاز به مصرف نرساند، بلکه آن‌ها را برای کارهای سودمند و مفید ذخیره نماید.
در خاتمه به پدران و مادران توصیه می‌شود که

اولاً: بین کارهای مجاز و غیر مجاز حد و مرز قاطعی تعیین کنند تا کودک تکلیف خود را بفهمد؛ مثلاً اعمال و رفتاری که سلامت و امنیت خود بچه یا خانواده را بر هم می‌زند، کارهایی که باعث خسارت‌های بدنی یا مالی می‌شود، کارهای خلاف شرع، قانون، اصول اخلاقی و اجتماعی و کارهایی که مزاحم دیگران است و حقوق آنان را تضییع می‌کند، باید در لیست سیاه ثبت شود و کودک جداً از آن‌ها ممنوع گردد و در کارهای دیگر، کودک مطلقاً آزاد باشد. خودش بیندیشد، اراده کند و انجام دهد.

آیت الله امینی | تربیت، صفحه ۱۴۷ و ۱۴۸